Prakseologia jako praktyka czynu zainicjowana przez francuskiego intelektualistę Alfreda Espinasa i Aleksandra Bogdanowa to nauka o wszelkich sprawnościach ludzkiej działalności. Jak piszą Tadeusz Kotarbiński oraz Tadeusz Pszczołowski: będąc metodologią ogólną, której działania koncentrują się wokół wyodrębniania i systematyzacji bogactwa różnorodnych form działania, prakseologia staje się także próbą ich usprawnienia i upraktycznienia. To upraktycznienie zakłada analizę rzeczywistości oraz przyjęcie pewnych sposobów obchodzenia się z zasobami możliwości. Zatem prakseologia już jako tektologia każe nazywać wszelkie możliwe działanie organizowaniem lub łączeniem w całość bogatego (...) i skomplikowanego spiętrzenia zasobów. Jednym z efektów tego spiętrzenia powinna być gwarancja dopasowania środków do założonego celu, a zarazem towarzysząca temu okazja uzyskania optimum rezultatu. Artykuł pokazuje, że elementy prakseologiczne uobecniają się współcześnie w procesie coachingowym. Dzięki temu coaching jako aktywna forma komunikacji dialogicznej jest obecnie jedną z najskuteczniejszych form wspierania drugiego człowieka w samodzielnym odkrywaniu własnych zdolności oraz potencjału zasobów pozwalających sprawnie realizować wyznaczane cele. (shrink)

Artykuł nawiązuje do jednej z najbardziej intensywnych dyskusji we współczesnej filozofii języka, jaką jest spór o zasięg i charakter wpływu kontekstu wypowiedzi na znaczenie użytych w niej wyrażeń, gdzie kontekst jest rozumiany bardzo ogólnie, jako „zewnętrzne okoliczności, które wykorzystywane są przez uczestników sytuacji komunikacyjnej do określenia pewnej własności pewnej jednostki językowej”. Jest to w istocie spór o autonomię semantyki. Spornymi stanowiskami w toczonej debacie są kontekstualizm i minimalizm semantyczny. Zaproponowane ujęcie wypowiedzi jako celowego i racjonalnego aktu komunikacji, w (...) którym wyrażenie językowe i kontekst stanowią odrębne źródła informacji będącej przedmiotem interpretacji wypowiedzi, pozwoliło bardziej szczegółowo określić rolę kontekstu i znaczenia językowego w determinowaniu treści wypowiedzi. Z tej perspektywy została przeprowadzona analiza wypowiedzi zdania ‘Jan jest wysoki’ w trzech różnych kontekstach, co pozwoliło lepiej ocenić siłę argumentów badanych stanowisk. Rozważania zostały przeprowadzone jako próba obrony minimalizmu semantycznego, który utrzymuje, że grupa wyrażeń, których znaczenia zależą od kontekstu, ogranicza się do typowych wyrażeń okazjonalnych. Wpływ kontekstu na wyrażenia spoza tej grupy zaznacza się jedynie na płaszczyźnie pragmatycznej. Procesy pragmatyczne nie zmieniają znaczenia językowego wyrażeń użytych do sformułowania wypowiedzi, a jedynie wpływają na interpretację wypowiedzi. Zdania języka po usunięciu typowych wyrażeń okazjonalnych wyrażają sądy minimalne i nie wymagają dodatkowej informacji kontekstowej. Minimalizm semantyczny pozostaje w opozycji do stanowiska kontekstualizmu głoszącego, że niemal wszystkie wyrażenia języka naturalnego są wrażliwe na kontekst, który moduluje ich znaczenie na poziomie semantycznym. Zgodnie ze stanowiskiem kontekstualizmu zdania języka, takie jak np. ‘Jan jest wysoki’, nie mają określonych warunków prawdziwości, gdyż warunki prawdziwości można przypisać tylko konkretnym wypowiedziom, a nie zdaniom rozumianym jako wyrażenia językowe. Przeprowadzona analiza użycia w różnych kontekstach zdania należącego do spornej grupy dostarcza argumentów na rzecz minimalizmu semantycznego. Pokazuje ona, że zarówno samo słowo ‘wysoki’ posiada pewną treść wspólną dla wszystkich kontekstów i odniesień, jak też zdanie ‘Jan jest wysoki’ formułuje pewien sąd minimalny o określonych warunkach prawdziwości. (shrink)

Artykuł dotyczy treści oraz perspektyw rozwoju filozofii języka, zawierającej metodologiczne zasady badań nad językiem. Autorka przedstawia przegląd formacji lingwistyczno-filozoficznych w historii filozofii, jak również w dziejach językoznawstwa, wskazuje źródła współczesnych teorii lingwistyczno-filozoficznych. Analizuje ponadto właściwości języka jako systemu postrzegania świata, co znajduje wyraz przede wszystkim w jego funkcji kultywującej. System gramatyczny i leksykalny akumuluje bowiem zdobyte w procesie rozwoju kulturowo – historycznego doświadczenia określonej wspólnoty etniczno-kulturowej. Możliwość badania języka w z punktu widzenia filozofii jest uwarunkowana tym, że język ma (...) istotę znakową, służy jako narzędzie działalności poznawczej człowieka, a jednocześnie jako narzędzie komunikacji. Autorka wyraża przekonanie, że struktura, treść i funkcje języka w społeczeństwie są uwarunkowane jego rozwojem historycznym zgodnie z prawami dialektyki, obowiązującymi także w świecie rzeczy materialnych. W zastosowaniu tych. (shrink)

W ciągu 30 lat dokonała się głęboka przemiana w relacji między Internetem a aktywnością naukową. Nastąpiło przesunięcie funkcji Internetu, który przestał być jedynie instrumentem współpracy akademickiej, a stał się również narzędziem używanym przez media społecznościowe, zezwalające na maksymalną dyfuzję irracjonalizmu i starego faktualizmu. Aby zrozumieć tę przemianę, należy ponownie zbadać mechanizmy zbieżności opinii. Wynika ona z istnienia wspólnego świata, który ukazuje nam te same fakty i determinuje nieustanną rewizję przekonań każdej osoby. W tym procesie asymptotycznej zbieżności opinii nie wymaga (...) się żadnej komunikacji między jednostkami. Oczywiście, jeśli fakty znane przez jednych są komunikowane innym, konwergencja znacznie przyspiesza, i to tak bardzo, że wiedzę musimy ująć jako rezultat zbiorowej aktywności, w której wymiana informacji jest jednym z jej istotnych źródeł. Z jednej strony takie poznawcze współdziałanie wydaje się naturalne i łatwe do implementacji. Biorąc pod uwagę właściwości informacji, które przechowujemy, nawet jeśli je udostępniamy, to dzielenie się informacją przestaje być przedmiotem zwykłych trudności związanych ze współpracą. Z drugiej strony takie współdziałanie jest produktywne z samej natury: współpraca między kimś, kto zna φ, i kimś, kto wie, że φ implikuje ψ u obydwu jako mających wiedzę ψ, której żaden z nich nie posiadał przed wymianą informacji. Wczesny Internet pozwolił na ekstremalną intensywność tej informacyjnej współpracy. Obecnie mamy do czynienia z odmienną sytuacją. Poszczególne wyznaczniki rosnącej porowatości między naukowcami a opinią publiczną wzmocniły rolę wymiany. Nie jest to już wymiana informacji, lecz wymiana opinii. Stronniczość tkwiąca w naturze ludzkiej, a szczególnie potwierdzenie tej stronniczości, prowadzi do odwrócenia relacji między faktami a opiniami. Szukamy faktów potwierdzających podzielane przez nas opinie, wątpiąc w te, które ich nie określają, i tworzymy fakty do potwierdzenia tego, o czym jesteśmy przekonani. Dlatego przechodzimy od współdziałania do przynależności, dzieląc Internet na homogeniczne grupy wyznawców. (shrink)

W pracy została przedstawiona propozycja wyjaśnienia różnorodnych aspektów, w jakich przejawia się znaczenie językowe w poznaniu i komunikacji z perspektywy poznawczej genezy języka. Język został ujęty jako element systemu reprezentacji poznawczych, w którym zachodzą określone procesy przetwarzania informacji. Procesy informacyjne w układzie poznawczym człowieka leżą u podstaw związku języka z poznaniem świata i działaniem użytkownika języka w świecie. Są też one źródłem znaczenia językowego i jego różnorakich funkcji informacyjnych. Przeprowadzona analiza pokazuje, że nie można mówić o jednej funkcji informacyjnej (...) znaczenia. To, co uznajemy za znaczenie, nie jest jedną funkcjąjęzyka, taką samą we wszystkich wymienionych procesach, lecz wiązką różnych funkcji informacyjnych jakie pełni język, od znaczenia konwencjonalnego po kontekstowe. Takie ujecie zagadnienia pozwala wskazać wzajemne warunkowanie się różnych funkcji i aspektów znaczenia i ujmować je jako komplementarne a nie opozycyjne. (shrink)

W publikacji przedstawiono wyniki badań, których celem było uzyskanie odpo­wiedzi na pytanie: jak oceniają studenci przebieg procesu kształcenia w uczelni i ja­kie zgłaszają propozycje zmian do tego procesu? Badania prowadzono w 1992 roku wśród studentów ostatnich lat studiów Wy­działu Rolniczego, Zootechnicznego oraz Mechanicznego Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Prowadzone badania wykazały, że opi­nie studentów na temat procesu kształcenia były bardzo krytyczne, zgłaszane przez nich propozycje zmian dotyczyły zarówno treści, jak i organizacji procesu. Dowiodły, iż stu­denci są zainteresowani wprowadzenieniem zmian, a ich (...) opinie powinny być uwzglę­dnione w doskonaleniu procesu kształcenia. (shrink)

The subject of this article is to discuss epistemological issues related to the pro-cess of obtaining empirical evidence in medicine. This paper will present how N. Cartwright, J. Worrall and P. Urbach describe the function of the randomisation pro-cedure in this process. Based on these findings, it will be possible to define an alter-native method of obtaining empirical evidence for the purpose of making clinical decisions. This method involves data analysis using the Rough Set Theory proposed by Z. Pawlak. By (...) applying this method, a deterministic algorithm for making clinical decisions can be formulated. Being an interesting alternative to statistical approaches that dominate in medicine, the RST method generates specific epistemological problems. Therefore, it seems to constitute an interesting subject of analysis for philosophers of science. (shrink)

The primary objective of this article is to analyse functions that experimental models have in the process of creating medical knowledge. When fulfilling this objective, we will refer to findings proposed by R. Harre and like this author; we will distinguish a special type of experimental models do called domesticated models. We will claim that constructing such models initiates three independent cognition activities undertaken in the process of establishing medical knowledge that is applied in clinical practice. Stabilisation of the model (...) process is the first activity. Recognising this process is the second one and its extrapolation is the third one. Findings that we will make, will enable us to bring the process of establishing medical knowledge closer and point out at a category of problems that hinder the development of this process. (shrink)

Artykuł jest efektem krytycznej analizy rozważań Francisco Suareza nt. aktów ludzkich i ich współdziałania w procesie stanowienia prawa. Celem jest uporządkowanie, rozproszonych w różnych dziełach, rozważań jezuity. Tekst inspirowany był brakiem opracowań specjalistycznych w polskojęzycznej literaturze naukowej. Badania prowadzone były na tekstach źródłowych Hiszpana: De legibus ac Deo legislatore, De anima oraz De voluntario et involuntario in genere, deque actibus voluntariis in speciali. Suarez, jako jeden z najwybitniejszych filozofów renesansowych, wywarł olbrzymi wpływ na rozwój etyki i jurysprudencji. Sam temat (...) jest ciekawy i wymagający. Wymaga m.in. zrozumienia zasad i form działania głównych władz człowieka — intelektu i woli. Na kartach De Legibus jezuita rozpatruje czynność stanowienia prawa jako złożony akt ludzki prawodawcy. Hiszpan wyróżnia łącznie 6 aktów intelektu i woli, w następstwie których może powstać prawo oraz wiele aktów pośrednich, które mają wpływ na proces. Zdaniem filozofa tworzenie prawa dokonuje się poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie aktów intelektu, który kieruje środki do celu, oraz woli, dążącej ku temu celowi zgodnie z kierownictwem intelektu. (shrink)

Podstawowym warunkiem udanej komunikacji za pomocą języka jest opanowanie sprawności mówienia. Z tego względu rozwój języka mówionego stanowić powinien nadrzędny cel również w kształceniu obcojęzycznym. Mówienie, które uchodzi za bardzo złożony fenomen ludzkiego działania, obejmuje w pierwszym rzędzie tzw. procesy elementarne: oddychanie, artykulację, prozodię, myślenie-mówienie, rozumienie ze słuchu oraz głośne czytanie. Ich poprawny przebieg wpływa z kolei pozytywnie na tzw. procesy kompleksowe, czyli formy dialogowe oraz monologowe w aspekcie retorycznym, a także na warunki produkcji oraz percepcji języka mówionego. Jednym (...) z elementów mówienia jest zatem głośne czytanie tekstów własnych bądź obcych, którego sukces uwarunkowany jest z jednej strony poprawnością fonetyczną, a z drugiej wynikającą z tekstu realizacją struktur rytmiczno-prozodycznych. Mimo ogromnego znaczenia głośnego czytania zarówno w życiu prywatnym jak i zawodowym wykształcenie tej umiejętności w języku docelowym w praktyce często jest pomijane. Celem niniejszego artykułu jest zatem przedstawienie sekwencji ćwiczeń, która w sposób systematyczny pozwoli opanować sztukę głośnego czytania. Jako materiał ćwiczeniowy posłuży temu celowi autentyczne teksty z gatunku "wiadomości prasowe", które z kolei ze względu na różnorodność poruszanej w nich aktualnej problematyki stanowią punkt wyjścia do wyrażania własnej opinii oraz dyskusji. (shrink)

The fundamental topic of the farticle is to present the role of feelings in the process of assessment. The major point of reference is Max Scheler’s phenomenology of feelings together with his comprehension of love as the basis of the Christian morality. I start my analysis with the short presentation of a system of values, which is formulated by Scheler from the point of axiological absolutism, and proceed to the influence of emotional functions onto our perceiving values, which the philosopher (...) considers to be the intentional feelings of values. Together with the consideration of human emotional life, Scheler’s conception of a human being as a spiritual centre that is the background for developing a particular bond between the man and the God should be paid attention to. The objective of the article is to present the outline of Scheler’s conception of love as a cornerstone for getting to know the absolute, i.e. the experience of love as the essence of Christian faith. (shrink)

Współczesny świat, zdominowany przez elektroniczne środki przekazu, to już zupełnie inne pojmowanie komunikacji językowej, zarówno tej w formie pisanej, jak i mówionej. Dominują w nim skrótowe i kompaktowe wypowiedzi; język z jednej strony traci na znaczeniu, z drugiej zaś - chłonie nowinki z innych systemów językowych, z którymi wchodzi w interakcje na różnych płaszczyznach. Niewątpliwe ogromną rolę odgrywają w tym procesie różnice kulturowe i związane z tym nie tylko kwestie mentalności, stereotypy, lecz także odmienne pojmowanie zjawisk dnia codziennego, (...) w tym również sposób definiowania poczucia humoru. Ciekawą rzeczą jest więc próba wskazania na podobieństwa oraz różnice między tzw. „typowo niemieckim” poczuciem humoru a niemieckim programem komediowym Was guckst du?, produkowanym i prowadzonym przez obcokrajowca. Kaya Yanar, autor i gospodarz tego programu, jest niewątpliwie najlepszym przykładem na to, że wymienione wcześniej „typowo niemieckie” poczucie humoru odbiega w znacznym stopniu od rodzaju żartu, proponowanego właśnie przez Yanara. Was guckst du? daje możliwość zanalizowania języka audycji komediowej, odwołującej się głównie do kultury świata arabskiego i wszelkich zjawisk z nią związanych, kwestii opanowania i posługiwania się językiem niemieckim właśnie przez obcokrajowców z tego kręgu kulturowego. W przełożeniu na leksykę i jej użycie w praktyce oznacza to wykorzystanie w programie zjawiska wieloznaczności, wynikających z braku znajomości języka, jako źródła sytuacji komediowych, które w połączeniu z niezwykle barwną osobą prowadzącego, odpowiednim obrazem, charakterem postaci oraz motywami muzycznymi, jest punktem wyjścia do całościowej analizy tegoż programu. (shrink)

Artykuł przedstawia problemy, jakie wywołało zniszczenie w 1944 roku manuskryptu zawierającego sporządzoną pod kontrolą autora kopię dzieła Wojna domowa z Kozaki i Tatary Samuela Twardowskiego. Dla części pierwszej dzieła podstawą edycji musi być wydana pod kontrolą autora edycja części pierwszej z roku 1660. Dla części II–IV edycja kaliska skorygowana notatkami Alojzego Kowalkowskiego. Edycja kaliska, jako że została przez kaliskich jezuitów ocenzurowana dla potrzeb edukacji prowadzonej w kolegiach zakonu, nie może stanowić samodzielnie podstawy nowego wydania. Dysponujemy jedynie notatkami Alojzego Kowalkowskiego, który (...) przed II wojną światową zestawił manuskrypt z edycją kaliską. Ponieważ poszczególne egzemplarze edycji kaliskiej różnią się, należy ustalić relacje między nimi. Nie wiemy ponadto czy spalony manuskrypt był podstawą edycji kaliskiej, czy też istnieje odpis dzieła, z którego wprost korzystali drukarze jezuiccy. W archiwum diecezjalnym w Pelplinie zachowały się notatki Kowalkowskiego, które mogą być odręcznym odpisem albo zaginionego manuskryptu, albo edycji kaliskiej. Czy gdyby były odpisem manuskryptu, mogą stać się podstawą nowego wydania części II–IV utworu? (shrink)

Financial exclusion can be considered one of the important problems at the average level of socioeconomic development, which includes, among others, Poland. It consists in the presence of difficulties in accessing and/or using financial products and services on the main market that are suitable for the needs of individuals, and prevents them from leading a normal life in society. Due to its own characteristics and the trends in financial markets, this phenomenon is closely linked to the issue of the digital (...) divide. Accordingly, it can be seen that solutions leading to the reduction of the financial exclusion are based on tools using information technology innovations and modern technologies. One of the methods recognized as the most effective in this area is financial education, which is aimed largely at children and adolescents, which justifies additionally the choice of such tools. It was equally important to determine the extent to which modern instruments are preferred in comparison to traditional ones. The aim of this paper will be the analysis of the solutions based on modern technologies that are used in actions taken to prevent financial exclusion in selected EU countries, including Poland. The structure of the paper is as follows: the first part will present the problem of financial exclusion (identifying groups particularly at risk), then it will review methods of preventing and combating financial exclusion, with particular emphasis on modern ICT tools, and the final part will indicate the possible directions and barriers facing the solutions that may lead to a reduced level of financial exclusion of individuals. The method made use of indepth analysis of the literature and a review of existing solutions, which financial institutions provide on the Web. (shrink)

Niniejszy artykuł dotyczy problemu egzystencjalnej komunikacji w sztuce i literaturze. Problemu, który został przedstawiony i zanalizowany w oparciu o klasyczne teksty S. Kierkegaarda, G.W.F. Hegla, F.W.J. Schellinga, z odniesieniem do polskich klasyków estetyki, choćby R. Ingardena, W. Tatarkiewicza czy St. Ossowskiego. W artykule nie zabrakło także stałych odniesień do takich postaci, jak Don Juan Mozarta, Faust Goethego oraz sędzia Wilhelm Kierkegaarda. Taki dobór autorów, jak i literackich postaci, pozwolił na zderzenie dwóch punktów widzenia na kwestię komunikacji – subiektywnej (...) i obiektywnej. Dzięki temu stało się możliwe udzielenie odpowiedzi na pytanie o możliwość komunikacji w chwili, gdy przedmiot komunikacji nie jest w pełni osiągalny. Odpowiedzi, którą było zrozumienie natury i funkcji, jaką ma do spełnienia sztuka i literatura. A co dało się ostatecznie streścić w formułach, iż sztuka naśladuje życie, lecz nim nie jest, a także, że przeżycie estetyczne, podobnie jak każde inne egzystencjalne przeżycie, da się jedynie w niewielkiej mierze wyrazić słowami. Prawda artysty wymyka się bowiem konceptualizmowi filozoficznemu, a możliwość egzystencjalnej komunikacji skłania go, by wyrażał siebie w obliczu najtrudniejszych pytań, jakie stawia mu los. Pytań o jego własne przeznaczenie i sens twórczości. Tak oto twórca, dla którego jego własne życie jest dziełem sztuki bądź artysta dokonujący wyboru języka znaków, zawsze wyrażają jakieś przesłanie. Zarówno to wzniosłe, jak i najbardziej prozaiczne, które karmi się zafascynowaniem powszednią egzystencją. Biorąc pod uwagę powyższy kontekst, treść artykułu sugeruje, że egzystencjalizacja poznania, która skupia uwagę na subiektywnej, podmiotowej percepcji świata, jest najwłaściwszym sposobem zbliżenia się do samego twórcy, jak i jego artystycznej aktywności. Rzecz jasna, odpowiada to długiej tradycji myślenia egzystencjalnego i możliwości wykorzystania metody egzystencjalnej komunikacji. (shrink)

THE CONCEPT OF COMMUNICATION FROM THE PERSPECTIVE OF THE POZNAN SCHOOL METHODOLOGY The aim of this article is to describe the meaning of the concept of communication from the perspective of the socio-regulative theory of culture by Jerzy Kmita (as well as from the perspective of the Poznan School of Methodology in general). Many contemporary theories of human communication tend to avoid the social and cultural context of communication acts, which may be called a naturalistic approach to communication. This tendency (...) is discussed in the paper. The socio-regulative theory of culture describes communication as one of the most important parts of symbolic culture and as a cultural act. This act of communication is characterized as rational and intentional and it connects the actors through the interpretation process. In conclusion, there is provided a sketch of theoretical background which opens the possibility to apply Kmita’s theory of culture to the theory of communication. Keywords: COMMUNICATION, CULTURE, INTERPRETATION, INTENTIONALITY, SOCIAL ACT, RATIONALITY, POZNAN SCHOOL METHODOLOGY. (shrink)

This paper deals with an important aspect of ethics in computer society: isolation in communication systems. In the first part the author analyses the notion of self-help intimated by the computer’s many possibilities for “do-it-yourself” and working at home. Some experiments concerning “the electronic cottage” prove that modern electronic communication entails the risk of being isolated and perverted by the narcissistic love of privacy. The second part focuses on some moral philosophers in order to define an ethics of help in (...) interpersonal relations. This ethics is opposed to the ethics of self-help and may constitute a foundation for an ethical criticism of computer society. In the third part the limits of the personalist ethics of help are recognized: this ethics stresses face-to-face relations, but today it is necessary to take new considerations into account regarding responsibility at long distance in the space and time of electronic society. (shrink)

Tradycyjne teorie psychologii moralności podkreślają rolę rozumowania i „wyższych procesów poznawczych”, podczas gdy ostatnie prace z tego zakresu uwypuklają udział emocji. W niniejszym artykule rozpatruję dane pochodzące z neuroobrazowania wspierające teorię sądzenia moralnego, zgodnie z którą zarówno procesy „poznawcze”, jak i emocjonalne pełnią istotne a czasami wzajemnie konkurencyjne role. Dane te wskazują, że rejony mózgu związane z kontrolą poznawczą (przednia część zakrętu obręczy i grzbietowo boczna kora przedczołowa) są zaangażowane w rozwiązywanie trudnych moralnych dylematów, w których wartości utylitarne wymagają naruszenia (...) „osobistej” sfery moralnej, co wiąże się ze wzrostem aktywności rejonów mózgu związanych z emocjami i poznaniem społecznym (przyśrodkowa kora przedczołowa, górna bruzda skroniowa, tylna część zakrętu obręczy, bieguny skroniowe, ciało migdałowate). Odkryliśmy także, że aktywność w~obszarach mózgu obejmujących przednią część grzbietowo bocznej kory przedczołowej prognozuje różnice w sądzeniu moralnym, w odmiennych warunkach — obszary te wykazują większą aktywność podczas wydawania sądów o~charakterze utylitarnym. Przypuszczam też, że coraz lepsze rozumienie fizjologicznych i neuronaukowych podstaw wydawania sądów moralnych może mieć wpływ na rozwiązywanie dylematów moralnych w~świecie realnym. (shrink)

Typowe stanowisko w kontekście procesów wyobrażeniowych zakłada, że takie procesy realizują się bez obecności bodźca percepcyjnego. Celem artykułu jest wykazanie, że istnieją specyficzne procesy wyobrażeniowe transformujące bodziec percepcyjny w jego obecności. Inaczej mówiąc, niektóre wyobrażenia mają status on-line w procesie przetwarzania informacji wizualnej. Można się o tym przekonać analizując przykłady prostych iluzji wzrokowych. Podczas doznawania iluzji włączają się prawdopodobnie dodatkowe operacje wyobrażeniowe, które pozwalają na wizualizację osobliwych własności w bodźcach iluzorycznych. W konsekwencji proces rejestracji iluzji ma charakter dwutorowy, tj. (...) percepcyjny i wyobrażeniowy. W procesie percepcji system wizualny przetwarza informacje o dostępnych danych i formułuje hipotezę o specyficzności obiektu. Natomiast weryfikację hipotezy przeprowadza system wyobrażeniowy, który rekonstruuje wizualnie niekompletne informacje w bodźcach. Zarysowany pogląd opieram na wynikach współczesnych badań neurokognitywnych w zakresie przetwarzania informacji wizualnej. (shrink)

In a number of publications positive associations between the exposure to artificially generated nonionizing electromagnetic fields (EMF) and the reproductive risks in women were reported (abortion, birth defects, stillbirths). Yet, in another studies, claimed to be more careful, it has been shown that EMF should not be accounted for as a factor causing measurable increase in the above mentioned reproductive failures. In this context, of crucial importance is the determination whether the observed relationship between EMF and people is not of (...) casual but of causal character. In epidemiology a simple checklist is often used to establish this type of relationship. However, in the case of weak association the causal relationship may be claimed with a high degree of uncertainty. Taking into account the fact that in situations that are of interest to epidemiology, EMF are one (sometimes seemingly the most important) of a number of factors. Therefore, the above mentioned bioeffects may come into effect only if other factors are also present. It should be also stressed that the intricacy of these relationships increases when the role of such circumstances, as: distribution in time of the expositions, accumulation of dose, different spans of latency periods, as well as possible stimulatory effects of weak EMF is taken into account. (shrink)

The subject of the paper is the ways of interpreting messages that are defective either syntactically or semantically. The formal models of communicative events in which such messages are being sent are based on a specially designed situational ontology. A situation is something of the sort of pragram, and it is meant to represent both the context of use and the meaning of an utterance. Five „economy rules” explain why (and how) language is such a user-friendly device, highly tollerant to (...) misuse: slips of the tongue, grammatical incorrectness, mistakes in meaning, etc. (shrink)